Genel Tanıtım
Üniversitemiz Mesleki Teknoloji Yüksekokulu bünyesindeki tek bölüm olarak bulunan Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Bölümü, dünya kalite ve standartlarına uygun düzeyde ürün elde etmeyi amaçlayan ağaçişleri/mobilya kuruluşlarının ihtiyaç duyduğu planlayıcı, araştırmacı ve yönetici niteliklere sahip endüstri mühendislerini yetiştirmek amacıyla 1973 yılında Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlı olarak kurulmuştur. Program, kuruluşundan itibaren 2009 yılına kadar ağaçişleri ve mobilya-dekorasyon bölümlerinden mezun olan endüstri meslek lisesi veya teknik lise mezunlarının meslekleriyle ilgili mühendislik eğitimi alabilecekleri Türkiye’deki tek lisans bölümü olmuştur. Bu özelliğinin yanı sıra 1995 yılından itibaren, mesleki liselerden mezun olsun olmasın tüm üniversite adayları tarafından da programa büyük ilgi gösterilmiştir.
Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliğinin “Ağaç İşleri” ve “Endüstri Mühendisliği” olmak üzere iki temel boyutu vardır:
Ağaç İşleri, ana hammaddesi ağaç olmak üzere, mekanik ve endüstriyel işlemler sonucu ağaç malzemeyi; kereste, kaplama, kontrplak, kontratabla, yonga levha ve lif levha gibi ara ürünlere ve bu ara ürünleri de ağırlıklı olarak mobilyalar ve ahşap yapılar olmak üzere son kullanıcının kullanımına uygun ürünlere dönüştürme süreci olarak tanımlanabilir. Bu süreçteki diğer girdilerden; yapıştırıcı, boya-vernik (üstyüzey uygulamaları), döşeme malzemeleri, aksesuar, makine vb. endüstriyel ürünler de Ağaç İşleri alanı içerisinde yer alır.
Endüstri Mühendisliği ise, üretimi düşünülen ürün ve hizmetlerin istenilen kalitede, belirlenen sürede ve en düşük maliyetle elde edilebilmesi için üretimde etkili olan tüm değişkenlerin ve üretim faktörlerinin etkili, etkin ve verimli kullanımını gerçekleştiren sistemlerin geliştirilmesini ve sürdürülmesini hedefleyen bir mühendislik alanıdır. Bu amaca ulaşmak için ürün ve süreç tasarımı, tesis planlaması, üretim sistemi tasarımı, maliyet analizi, üretim planlaması ve stok kontrol, kalite yönetimi, bakım planlaması, yatırım yönetimi, iş etüdü ve performans değerleme, optimizasyon, tedarik zinciri yönetimi gibi üretim sisteminin yönetimi ve denetimine yönelik tüm unsurlardan yararlanır. Bunlara ek olarak Endüstri Mühendisliği; finansman, satış ve pazarlama, müşteri ilişkileri, AR-GE, işgücü planlaması, ücretlendirme ve muhasebe (insan kaynakları yönetimi) gibi diğer işletme alt sistemleriyle de yakından ilişkilidir.
Bu açıklamalar ışığında, Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği (AEM); “Masif ahşap veya ahşap esaslı malzemeler ile bunlardan oluşan kompozit ürünlerin istenilen kalitede, belirlenen sürede ve en düşük maliyetle imal edilebilmesini amaçlayan üretim sistemi tasarımı ile bu üretim sisteminin yönetim ve denetimine ilişkin alt sistemleri kullanarak sürdürülebilir endüstriyel sistemleri tasarlayan ve yöneten mühendislik disiplini" olarak tanımlanabilir.
Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği disiplini, ağaçişleri ve mobilya bağlamındaki özelleşen endüstri boyutu ile Endüstri Mühendisliği bölümlerinden ayrıdır.
Buna ilaveten, sonuç ürüne yönelik yapısıyla da Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Orman Endüstri Mühendisliği bölümlerinden ayrıdır. Çünkü Orman Endüstri Mühendisliği sadece malzeme olarak ahşap ve ahşap esaslı endüstriyel ürünlerin imalatını konu edinirken, Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği ise, her türlü ahşap veya ahşap esaslı malzemeleri ve bunların kompozitlerini kullanarak ihtiyaca uygun çıktıların, son tüketicilere yönelik ürünlerin, üretimini gerçekleştirme olgusuyla ilgilenir.
Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği lisans programının ekte sunulmuş olan ders içerikleri tetkik edildiğinde, derslerin % 60’ı genel mühendislik kuramı dâhilindedir. Bunların % 43’ü temel mühendislik derslerini ve % 17’si Endüstri Mühendisliği derslerini içermektedir. AEM lisans programının % 28’i ağaçişleri endüstrisi ve mobilya sektörünü kapsayan mesleki derslerden oluşmaktadır. Diğer mühendislik dallarında olduğu gibi, bu programın da % 12’si standart servis dersleridir. Bu yapı; Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliğinin diğer mühendislik bölümleriyle uyumlu bir lisans programına sahip olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği, İngilizce “Wood Products Engineering” veya “Wood Products Industrial Engineering” olarak bilinen disiplinin karşılığıdır. Yüksekokulumuz bünyesinde verilen Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği lisans eğitimin temeli “Bir işlemi yapmasını bilmeden yaptırtmak mümkün değildir” ilkesine göre düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, lisans eğitimi programı, sonuç ürüne yönelik konstrüksiyon/proje, malzeme bilimi ve teknolojisi, üretim yönetimi ve pazarlama gibi ana konulara göre şekillendirilerek endüstriyel stajlarla ayrıca desteklenmiştir.